Docenianie wysiłku dziecka oraz pochwały pomagają w kształtowaniu samooceny. Dzięki temu dziecko czuje się silniejsze, bardziej odważne, wierzy we własne możliwości lepiej radzi sobie z problemami, stawia sobie coraz wyższe cele, a także odczuwa większe poczucie bezpieczeństwa. Pochwały kształtują więź między rodzicem a dzieckiem, które dzięki nim czuje się kochane, potrzebne i ważne. Dziecko buduje poczucie własnej wartości na podstawie tego, co usłyszy od innych najczęściej od ważnych w jego życiu osób. Dlatego rodzice i opiekunowie mają bardzo duży wpływ na samoocenę młodego pokolenia. Warto, więc popracować nad tym, by nasze pochwały były jak najbardziej efektywne.
Dzieci potrzebują uwagi ze strony rodziców i domagają się tego różnymi sposobami. Najczęściej dzieje się tak, że kiedy dziecko zachowuje się poprawnie, raczej nie zwracamy na nie uwagi myśląc, że „skoro się grzecznie bawi, nie będę mu przeszkadzać”. Dopiero, kiedy dziecko zachowuję się niestosownie lub „marudzi” kierujemy na nie swoją uwagę. To niestety powoduje, że dziecko zachowuje się wg pewnego schematu: „lepiej być niegrzecznym-skrzyczanym, niż po prostu zignorowanym”.
Sukcesem wychowawczym każdego rodzica jest dostrzeganie u swojej pociechy jego pozytywnych cech. Wymaga to od rodzica większego skupienia uwagi na jego zachowaniu oraz sposobie reagowania na zaistniałe sytuacje.
Kto z nas nie lubi być chwalony czy doceniony? Czujemy wtedy większy przypływ energii, bardziej się nam chce, staramy się być jeszcze lepsi. I tak samo działa to na dzieci-dziecko nagrodzone, docenione chce być jeszcze lepsze, chce czuć się potrzebne, ma większe poczucie własnej wartości. Jeśli jednak dziecko jest stale krytykowane czuje się beznadziejne dochodzi wtedy do wniosku, że jego wysiłki nie mają sensu, bo przecież rodzice i tak są niezadowoleni.
Koniecznie, więc chwalmy i doceniajmy nasze dzieci! Pochwały powinny być natychmiastowe, żeby jak najbardziej utrwalić w dziecku pozytywne zachowanie. Nie czekajmy na specjalne okazje, chwalmy dzieci często i za drobiazgi. Dzięki temu zbudujemy dobrą i wzajemną relację rodzic-dziecko.
Skuteczne rady na pochwały:
- Dziecko musi wiedzieć, za co je chwalimy i co doceniamy. Najlepiej, aby były skierowane na konkretne zachowania.
- Chwal malca od razu po wykonaniu zadania.
- Chwal każdy mały kroczek dziecka ku pożądanemu zachowaniu.
- Pamiętaj, by doceniać nie tylko efekt końcowy, ale również pracę, jaką dziecko włożyło w jego osiągnięcie.
Czego należy unikać:
- Unikaj takiej pochwały, w której ukryte jest przypomnienie wcześniejszego niepowodzenia dziecka – np. „No widzisz – jak chcesz, to potrafisz”.
- Rujnuje naszą pochwałę wyraz „ale” – np. „Cieszę się, że posprzątałeś swój pokój, ale szkoda, że ubrania nadal leżą na krześle”.
- Lepiej unikać komunikatów „Jestem z ciebie taka dumna”, powiedzmy raczej: „Możesz być z siebie dumny” – dziecko wtedy nabiera pewności siebie.
mgr Katarzyna Polińska