„Mowa jest aktem w zakresie porozumiewania się, jej istotą jest przekazywanie dźwiękowe i odbiór słuchowy informacji”[1], tylko człowiek porozumiewa się za pomocą słów.
Mowa odgrywa szczególnie ważną rolę w prawidłowym rozwoju człowieka, dzięki niej nawiązuje on kontakt z otaczającym go światem. Umiejętność mówienia pozwala wyrazić swoje myśli, uczucia, spostrzeżenia. Można powiedzieć, że mowa w dużej mierze wpływa na całokształt rozwoju dziecka, na jego sukcesy edukacyjne począwszy od przedszkola, a skończywszy na szkole. Dlatego tak ważne jest, aby stymulować rozwój mowy, żeby był on płynny i w pełni zrozumiały dla otoczenia. Mowa dziecka kształtuje się stopniowo, jest to proces, na który składają się czynności dokonujące się w mózgu jak i czynności obwodowych narządów mownych.
„Zanim dziecko nauczy się wyrażać swe myśli, musi przejść wiele etapów, podczas których stopniowo zdobywa umiejętność koordynowania różnych grup mięśni do wytworzenia mowy artykułowanej. Mówienie jest sprawnością, która kształtuje się wolniej i z większym trudem niż inne sprawności motoryczne. Rozwija się ono zgodnie z dojrzewaniem różnych części aparatu mowy. U wszystkich dzieci rozwój mowy przebiega według tych samych prawideł. Zdrowe, normalnie słyszące i prawidłowo rozwijające się dziecko przyswaja sobie mowę w ciągu pierwszych 5 – 6 lat.”[2]. Zadaniem osób znajdujących się w najbliższym otoczeniu dziecka jest wyzwalanie u niego poszczególnych faz rozwoju mowy poprzez różnego rodzaju formy kontaktu z nim. Niestety z roku na rok wzrasta odsetek dzieci z wadami wymowy.
Zaburzenia mowy u dzieci przebiegają w różny sposób i z różnym stopniem nasilenia. Nawet pozornie niewielkie mogą spowodować niekorzystne skutki dla ich rozwoju i funkcjonowania. Zatem zapobieganie wadom wymowy oraz prowadzenie terapii logopedycznej powinno się rozpocząć jak najwcześniej, aby uzyskać zamierzone efekty.
W przedsięwzięcie to powinni być zaangażowani specjaliści, jak również wychowawcy oraz rodzice. Ci ostatni muszą posiadać podstawowe wiadomości o rozwoju mowy, aby móc dostrzec zaistniały problem. Ważne jest nawiązanie ścisłej współpracy z rodzicami oraz uświadomienie im, jak ważną rolę odgrywają w procesie korygowania wad wymowy, gdyż to w istocie od nich samych zależy jak szybko dziecko opanuje prawidłową wymowę.
Nieoceniona jest także praca nauczyciela – wychowawcy w grupie przedszkolnej, który współpracuje z logopedą prowadząc zalecane ćwiczenia logopedyczne z całą grupą.
Logopeda
mgr Jolanta Jagielicz
[1] L. Kaczmarek, Nasze dziecko uczy się mowy; Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1966
[2] G. Demelowa, Elementy logopedii, Warszawa, WSiP, 1982, s.18.